- Kağız oynaldı, yaşav çaynaldı.⤤
Kâğıt (iskambil) oynandı, hayat çiğnendi.
- Kağızğa yazılmağan zat unutulğanğa hisapdır.⤤
Kâğıda yazılmayan şey unutulur.
(TT. Akılda kalmaz, satırda kalır.)
- Kasbusuz kasip bolur, kerxanaları busa da.⤤
Mesleksiz sefil olur, fabrikaları olsa da.
- Keçel başğa tük bitse, xaşıy-xaşıy qandırar.⤤
Kel başta tüy bitse kaşıya kaşıya kandırır.
- Keçel keçelni borçğa xaşır.⤤
bk. Eşek eşekni borçğa xaşır.
- Kepegi güçlü busa, kiyiz qazıq da yerge girer.⤤
bk. Güç busa, kiyiz qazıq da yerge girer.
- Kepekni xadirin bilmegen, manatnı xadirin de bilmes.⤤
Kuruşun kadrini bilmeyen liranın kadrini de bilmez.
(TT. Azı bilmeyen, çoğu hiç bilmez).
- Kepeksiz manat bolmas.⤤
Kuruşsuz lira olmaz.
- Kerivan geter, çeriv geler.⤤
Kervan gider, ordu (veya ayak takımı) gelir.
- Kerivan getse de, kerivansaray yerinde.⤤
Kervan gittiyse de kervansaray yerinde.
- Kesevnü teberseŋ yanar, tartsaŋ söner.⤤
Yarı yanmış odunların yerini değiştirirsen yanar, çekersen söner.
- Kim buzav urlasa, soŋ ögüz urlar.⤤
Kim buzağı çalarsa, sonra öküz çalar.
- Kim ekeniŋni bilme süyseŋ, qız tilet.⤤
Kim olduğunu bilmek istersen kız istet.
- Kim kant etip söyley busa, onu gerti sözü az bolğan.⤤
Kim yemin ederek konuşuyorsa onun doğru sözü az imiş.
- Kim xali yaysa, özü olturur.⤤
bk. Xali yayğan özü olturar.
- Kim yaşlar gömmegen – qayğı görmegen.⤤
Kim çocuk (veya genç) gömmemiş, kaygı görmemiş.
- Kim yaşlar tapmağan, nasip bilmegen.⤤
Kim çocuk doğurmamış, nasip bilmemiş.
- Kimni arbasına minseŋ, anı yırın yırla. (AKA-59, NEM-181).⤤
Kimin arabasına binersen onun türküsünü söyle.
Arbasına miŋgenni yırın yırlar.
Arabasına bindiğinin türküsünü söyler.
- Kirege barsaŋ, tolu qayt.⤤
Ücretli (taşımacılağa) gidersen dolu dön.
- Kiresiz gişi keplenmes.⤤
Ücretsiz kişi keyiflenmez.
- Kirpi teriden ton tikmes.⤤
Kirpi postundan kürk dikilmez.
- Kiseŋde malıŋ yoq busa, tiliŋde balıŋ yoqmu?⤤
Kesende (veya cebinde) malın yoksa dilinde balın da mı yok?
- Kitap alimni baxçasıdır, bavudur.⤤
Kitap, alimin bahçesidir, bağıdır.
- Kitap tutğan tüzelir.⤤
Kitap tutan düzelir.
- Kiyiz tikgen uyalmas.⤤
Keçe diken utanmaz.
- Köknü tüsüne qarama, yerni tüsüne qara.⤤
Göğün rengine bakma, yerin rengine bak.
- Kökürev, kökden ese, körükde köp.⤤
Gürültü körükte (veya fırında) gökte olduğundan daha çok.
- Köp aşağan, poq aşar. (AKA-59)⤤
Çok yiyen bok yer.
- Köp avruğan yarım doktor.⤤
Çok hastalanan yarı doktor.
- Köp busağız da köp görünmegiz.⤤
Çok olsanız da çok görünmeyin.
- Köp çaynap az yutsaŋ toymassan.⤤
Çok çiğneyip az yutarsan doymazsın.
- Köp de yaman, yoq da yaman.⤤
Çok da kötü, yok da kötü.
- Köp dos tutğan dossuz qalır.⤤
Çok dost tutan dostsuz kalır.
- Köp gelip qarğa bolğunçağa, az gelip qarçığa bolmağa süyemen.⤤
Çok gelip karga olmaktansa, az gelip aladoğan olmak isterim.
- Köp kürtüllegen qayğırsın.⤤
Çok gurklayan kaygılansın.
- Köp oxuğan xatasız yazar.⤤
Çok okuyan hatasız yazar.
- Köp oylap az söyleseŋ, ilıqmassan.⤤
Çok düşünüp az söylersen, utanmazsın.
(TT. Çok söz yalansız, çok para haramsız olmaz.)
- Köp söylegen gişini gertisi de nehaq.⤤
Çok konuşan kişinin gerçeği de doğru değil.
(TT. Çok söz yalansız, çok para haramsız olmaz.)
- Köp söylegen köp yaŋılar.⤤
Çok konuşan çok yanılır.
(TT. Çok bilen çok yanılır.)
- Köp söyleygen gişini qolundan iş çıqmas.⤤
Çok konuşan kişinin elinden iş çıkmaz.
- Köp söz – Quranğa yaraşır. (AKA-59, NEM-73)⤤
Çok söz Kuran’a yakışır.
- Köp söz ma’na tas eter.⤤
Çok söz manayı kaybettirir.
- Köp söznü azı yaxşı, az söznü özü yaxşı.⤤
Çok sözün azı güzel, az sözün özü güzel.
- Köp süydürmek sözdendir.⤤
Çok sevdirmek sözdendir.
- Köp toqtağan suv iyis bolur.⤤
Çok bekleyen su kokar.
- Köp yaşağan köp bilmes, köpnü görgen köp biler.⤤
Çok yaşayan çok bilmez, çok gören çok bilir.
(TT. Çok yaşayan bilmez, çok gezen bilir.)
- Köpden köp, azdan az öler.⤤
Çoktan çok, azdan az ölür.
(TT. Çoktan çok, azdan az gider.)
- Köpden sorama, körükden sora.⤤
Çoktan sorma, fırından sor (yani Fırına kadınlar ekmek pişirmeye gelir, onlardan istediğin haberi alabilirsin).
- Köpge sora, göŋüŋ uşatğannı et.⤤
Çok kişiye sor, gönlünün beğendiğini yap.
- Köpleni kögü köplege gök maydandır.⤤
Çoklarının göğü çoklarına mavi meydandır.
- Köpler etgen yaxşı iş köklege de yetişer.⤤
Çoklarının yaptığı iş göklere de yetişir.
- Köpler güyegenge sen de güy.⤤
Çoğunluğun yandığına sen de yan.
- Köpler köplege oşamas.⤤
Birçok kişi birçok kişiye benzemez.
- Köpler köplerden köpnü görüp bilgendir.⤤
Çokları çoklarından çoğu görebilendir.
- Köpler süygenni sen de süy.⤤
Çoğunluğun sevdiğini sen de sev.
- Köpnü avzu karamat. (AKA-59)⤤
Çoğun(luğun) ağzı keramet.
- Köpnü görse, tülkü de börü bola.⤤
Çoğu görürse tilki de kurt olur.
- Köpür salğan özü geçer, quyu qazğan özü tüşer.⤤
Köprü kuran kendi geçer, kuyu kazan kendi düşer.
- Körüknü oçarı külkülü bola.⤤
Fırının oçarı (yani fırın önü sohbetleri) eğlenceli olur.
- Köründen qorqmasa adaşmaqlıq bar.⤤
Mezarından korkmasa şaşırmak var.
- Kösege saqal çıqmağan bulan qart bolmaymı?⤤
Kösenin sakalı çıkmamakla yaşlanmaz mı?
- Köseni malı göz alda yaxşı.⤤
Kösenin malı göz önünde iyi.
- Kukay erkekden qorqaç da qolay.⤤
Yüreksiz (ödlek) erkekten korkak yeğ.
- Kukay quvun degende – artda, üyge degende – alda bolar.⤤
Yüreksiz (ödlek), “Tehlike var (imdat)!” denince arkada; “Eve!” denince önde olur.
- Kül otnu ornun tutmas.⤤
Kül ateşin yerini tutmaz.
- Küleme xonşuŋa, gelir başıŋa.⤤
Gülme komşuna, gelir başına.
(TT. aynı)
- Külep baqsam küylü dey, külemesem oylu dey.⤤
Gülerek baksam neşeli derler, gülmesem düşünceli derler.
- Kümes çüyre bolmas.⤤
Küp ters olmaz (yani ters durmaz).
- Kürçünü küylü salsa, külep-oynap olturur.⤤
Temel gülerek atılırsa güle oynaya oturulur.
- Kürek bulan iş görgen senekden de silkinmes.⤤
Kürek ile iş gören yabadan da korkmaz.
- Küylengen tari kür biter.⤤
Gübrelenen darı gür biter.
- Küylü qatın – toylu qatın.⤤
Neşeli kadın, düğünlü (yani eğlenceli, şölenli) kadın.
- Küysüz demek – aç demek, küylü demek – güç demek.⤤
Keyifsiz demek aç demek, keyifli demek güç demek.